Hile Denetimi
Hile denetimi, bağımsız denetimde olduğu gibi finansal tabloların genel kabul görmüş muhasebe ilke ve politikalarına uygunluğu hakkında bir görüş bildirmek yerine hileli işlemleri ortaya çıkarmak amaçlı ön yargı ile yaklaşılan, hile içerebileceği varsayılan denetim türüdür.
Şirketlerdeki olası işlem ve muhasebe usulsüzlükleri cezai yaptırımlar doğurmanın ötesinde, başta şirket ortakları olmak üzere; devlet, kredi verenler ve işletmeyle ticari ilişkide olan tarafların zarar görmesine de sebep olmaktadır. Ayrıca finansal tabloların yasalarla belirlenmiş muhasebe usullerine uygun hazırlanmayarak işletmenin gerçek finansal durumundan farklı gösterilmesi önemli zararlar doğurabilmektedir.
Usulsüzlüklerden dolayı şirket varlıklarında oluşabilecek azalmalarının var olup olmadığının denetiminin bağımsız, tarafsız ve bu konuda bilgi birikimine ve tecrübeye sahip kişilerce yerine getirilmesi önemlilik arz etmektedir.
Hile Türleri
Hileli finansal raporlama, işletme yönetiminin finansal tablo kullanıcılarının işletmenin performansı ve kârlılığı konusundaki algılarını etkileyerek, onları yanıltmak amacıyla işletmenin karını manipüle etmesi şeklinde ortaya çıkabilir. Karın bu şekilde manipüle edilmesi, küçük tutarlı işlemlerle veya uygun olmayan varsayımlarla ve kanaatlerin işletme yönetimi tarafından değiştirilmesiyle başlatılabilir. Baskılar ve teşvikler bu faaliyetleri artırmaya öncülük ederek hileli finansal raporlamaya neden olabilirler. Bu durum, piyasa beklentilerini karşılamak veya performansa dayalı ücretlerini azami düzeye ulaştırmak amacıyla, işletme yönetiminin finansal tabloları önemli ölçüde yanlış sunması suretiyle hileli finansal raporlama ile sonuçlanabilir.
Varlıkların kötüye kullanılması, bir işletmenin varlıklarının çalınması eylemini içerir ve genellikle şirketin çalışanları tarafından nispeten küçük ve önemsiz miktarlarda gerçekleştirilir. Ancak, kötüye kullanma işletme yönetimi tarafından da gerçekleştirilebilir, bu takdirde bu işlemlerin ortaya çıkarılması iyi gizlenebilecek olması nedeniyle çok daha güçtür.
Varlıkların kötüye kullanılmasında, genellikle, varlıkların kaybolması veya izin alınmaksızın rehin verilmesini gizlemek için yanlış veya yanıltıcı kayıtlar yapılması ve gerçeğe aykırı belge düzenlenmesi söz konusu olur.
Hile Denetiminde Ne Yapılmaktadır
Hile denetiminde hileyi önleme, araştırma ve işletmeye verilen muhtemel zararın tespiti çalışmaları yapılmaktadır. Önleme hizmetinde amaç; şirketin hileye karşı zayıf taraflarının tespit edilerek olabilecek suistimal ve hileleri önlemektir. Önleme faaliyetleri, şirket etik ilkelerinin hazırlanması, hile önleme politikalarının oluşturulması, hile farkındalık eğitimlerinin verilmesi, hizmetlerinden oluşmaktadır. Önleme faaliyetleri hileye karşı en önemli, en etkin ve en ekonomik mücadele yöntemidir.