(VERGİ DÜNYASI DERĞİSİNİN (EKİM-2006) 302. SAYISINDA YAYINLANMIŞTIR)
ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ KAPSAMINDAKİ TELEKOMÜNİKASYON HİZMETLERİNDE UYGULANAN ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ İLE BU VERGİNİN İNDİRİMİ VE İADESİNİN GENEL ESASLARI
HAKKI KOÇAK
Baş Hesap Uzmanı
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı
Mükellef Hizmetleri KDV Grup Müdür V.
I-GİRİŞ
Bilindiği üzere, özel iletişim vergisi, Marmara Bölgesinde 17 Ağustos ve sonraki tarihlerde meydana gelen depremlerin yol açtığı ekonomik kayıpların karşılanması amacıyla 4481 sayılı kanunla ihdas edilmiştir. Söz konusu vergi ilk başta geçici bir süre için ve sadece cep telefonlarına yönelik olarak öngörülmüşken, önce uygulama süreleri uzatılmak suretiyle, daha sonra da 5035 sayılı kanunla Gider Vergileri Kanunu’na 39.madde olarak aktarılarak kalıcı hale getirilmiştir. Tabi bu aktarılma yapılırken verginin kapsamı da kablolu telefonları, uydu veya kablolu televizyon yayınlarını da içerecek şekilde genişletilmiştir.
Gider Vergileri Kanunu’nun 39.maddesi zaman içerisinde 5228, 5281 ve en son 5335 sayılı kanunlarla değişikliklere uğrayarak bu günkü son halini almıştır. Buna göre; özel iletişim vergisinin mükellefi, 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu uyarınca Telekomünikasyon Kurumuyla görev veya imtiyaz sözleşmesi imzalamak veya bu kurumdan ruhsat veya genel izin almak suretiyle telekomünikasyon alt yapısı işleten veya telekomünikasyon hizmeti sunan kişilerdir. Kanun maddesine göre; bu maddede hüküm bulunmayan hallerde, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu hükümlerinin uygulanacağı dolayısıyla, KDVK’da yer alan istisnalar özel iletişim vergisi açısından da geçerli olacaktır. Öte yandan, özel iletişim vergisine tabi hizmetlerin bedelsiz olarak verilmesi halinde ise Katma Değere Vergisi Kanunu’nun 27.maddesine göre “emsal bedel” üzerinden özel iletişim vergisi hesaplanması gerekmektedir. Yine aynı kanun maddesine göre; özel iletişim vergisi matrahının Katma Değer Vergisi matrahını oluşturan unsurlardan teşekkül edeceği, bir aya ait özel iletişim vergisinin izleyen ayın on beşinci günü akşamına kadar beyan edilerek aynı süre içinde ödeneceği, düzenlenen faturalarda özel iletişim vergisinin ayrıca gösterileceği ve bu verginin katma değer vergisi matrahına dahil edilmeyeceği ayrıca bu verginin gelir ve kurumlar vergisi uygulamasında gider yazılamayacağı gibi hiçbir vergiden de mahsup edilemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Özel İletişim Vergisine tabi telekomünikasyon hizmetlerinde, diğer hizmet çeşitlerinde olduğu gibi hizmet ithalatı veya hizmet ihracatı söz konusu olmakta, hatta uluslararası iletişimlerde yerli ve yabancı servis operatörlerin devreye girmesiyle durumuna göre hizmet ithalatı ya da hizmet ihracatı ortaya çıkmaktadır. Telekomünikasyon hizmetlerinin yurt dışındaki müşterilere verilmesi halinde; hizmetten yurt dışında faydalandığından hizmet ihracı kapsamında bu hizmet, katma değer vergisi ve özel iletişim vergisi istisnasına tabidir. Hizmet ihracında, katma değer vergisinin nakden ve mahsuben iadesi yapılırken, özel iletişim vergisinin nakden ve mahsuben iadesi ise ancak Maliye Bakanlığı tarafından 18.11.2005 tarih ve 25997 sayılı Resmi Gazetede yayınladığı 1 Nolu Özel İletişim Vergisi Genel Tebliği ile mümkün kılınmıştır. Daha sonra, bu konuda Gelir İdaresi Başkanlığınca çıkarılan sirkülerle uygulamaya yön verilmiştir. Bu yazımızda; telekomünikasyon hizmetlerinin yapısı, çeşitleri, hizmet ithalatı, hizmet ihracı ve buna ilişkin özel iletişim vergisi iadesinin genel esasları ortaya konulmaya çalışılacaktır.
II-TELEKOMÜNİKASYON HİZMETLERİ
A-Genel Bilgi
Telekomünikasyon altyapıları ve hizmetlerinin yaygınlaşması ile birlikte, geleneksel haberleşme hizmetlerinin ötesinde çok çeşitli hizmetlerin kullanıcılara sunulması mümkün hale gelmiştir. 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu’nda telekomünikasyon hizmetleri genel olarak “Aboneler arasında iletilen ses ve veri dahil her türlü mesajın formu, muhtevası, kodu, protokolü veya benzer hususları üzerinde bilgisayar işlemleri ile veya başka surette işlem yapıp, aboneye veya kullanıcıya ilave, farklı veya yeniden yapılandırılmış bir mesaj ileten veya yüklenilmiş, kaydedilmiş mesaj ve veriler ile aboneler arası interaktiviteyi sağlayan telekomünikasyon hizmetleri” olarak tanımlanmıştır.
Telekomünikasyon; sosyal hayatın canlandırılması, endüstriyel yatırımlarım başarıya ulaştırılması, ticari alanda firmaların yurt dışında diğer firmalarla rekabet edebilme imkânlarının artırılması, iç ve dış turizmin geliştirilmesinde önemli bir faktör olup, günümüzde anahtar teknoloji halini almıştır. Dolayısıyla, dünya bilgi toplumunun bir üyesi haline gelmek için bu teknolojiyi kullanmak zorunlu bir ihtiyaç haline gelmiştir.
Telekomünikasyon hizmetlerinde kullanılan bazı kavramlar ve tanımları;
-Uzun Mesafe Telefon Hizmetleri (UMTH): İşletmelere ait her türlü telekomünikasyon şebekesi ve alt yapısı üzerinden her türlü teknolojiyi kullanarak kullanıcılara veya uluslar arası telefon hizmeti sunulmasıdır.
-İller Arası Telefon hizmeti: Çağrı başlatma ve sonlandırma noktalarının farklı illerde olduğu telefon hizmetidir.
-Uluslararası Telefon Hizmeti: Çağrı başlatma noktasının Türkiye’de, sonlandır noktasının Türkiye dışında olduğu telefon hizmetini ve çağrı başlatma noktasının Türkiye dışında, sonlandırma noktasının Türkiye’de olduğu telefon hizmetidir.
Telekomünikasyon hizmetlerinde özel iletişim vergisi iadesi, uzak mesafe telefon hizmetleri ile uluslararası telefon hizmetlerinde gündeme gelmektedir. Bu sistemin işleyişi, yurt içinde yerleşik bir servis operatörü şirketin, Telekomünikasyon Kurumu’ndan aldığı ruhsat ile uzak mesafe telefon hizmeti veya uluslar arası telefon hizmeti kapsamında yine yurtiçinde mevcut GSM operatörünün (Türk Telekom A.Ş., Türkcell, Telsim, Avea ve diğerleri) alt yapılarını ve internet hatlarını kullanarak şehirler arası ve uluslar arası telefon hizmeti sunması olarak ortaya çıkmaktadır. Bu işleyişte, sabit telefon hatları yerine internet hatları kullanıldığından hizmet daha ucuza satın alınabilmektedir. Burada, yurtdışından başlayıp Türkiye’de sonlanan çağrılara ilişkin olarak yüklenilen ve faturalarda ayrıca gösterilen özel iletişim vergisi iade konusu yapılacaktır.
B-Hizmet Şekilleri
Telekomünikasyon hizmetleri, sadece Telekomünikasyon Kurumu’ndan alınan yetkilendirme belgeleri kapsamında verilebilmektedir. Söz konusu kurumdan alınan yetkilendirme belgesi kapsamındaki yetkilendirme türleri farklı olsa bile verilen hizmetler esas olarak ses, görüntü ve data hizmetlerinden teşekkül etmektedir. Bu hizmet türlerini kısaca açıklamak gerekirse;
1-Ses/Görüntü Hizmetleri
Uydu ve Kablo Televizyon Hizmetleri: Uydu veya kablo hatları üzerinden ticari televizyon hizmetlerini içerir.
2-Ses Hizmetleri
-GSM İşletmeciliği: Mobil telefon ve kurulu mobil telekomünikasyon altyapısı üzerinden ses iletim hizmetlerini içerir.
-GMPCS İşletmeciliği (Mobil Uydu Telefonu):Uluslararası uydu şirketlerinden Inmarsat, Iridyum, Globalstar gibi şirketlerin uydu altyapısını kullanarak sınırsız erişim gücüne sahip mobil cihaz kullanımlı ses iletim hizmetlerini içerir.
-UMTH (Uzun Mesafe Telefon Hizmetleri) İşletmeciliği:
Ulusal Telefon Hizmetleri: Çağrı başlatma ve sonlandırma noktalarının aynı ülkede olması kaydıyla yurtiçi telefon trafiğinin taşınması hizmetlerini içerir.
Uluslararası Telefon Hizmetleri:
Orjinasyon: Yurtiçi kaynaklı telefon trafiğinin mevcut operatörlerin altyapıları ve internet hatları kullanılarak yurtdışında sonlandırmasıdır.
Terminasyon: Yurtdışı kaynaklı telefon trafiğinin internet ve mevcut operatörlerin altyapıları kullanılarak yurtiçinde sonlandırmasıdır.
Transit: Yurtdışı kaynaklı telefon trafiğinin yine yurtdışındaki başka bir noktaya sonlandırılmasına aracılık edilmesidir.
3-Data Hizmetleri
-Deniz Haberleşmesi ve Seyir Güvenliği: Deniz ulaştırma araçları arasında belli bir frekans aralığı üzerinden yapılan her türlü veri iletimini içerir.
-Uydu Telekomünikasyon Hizmetleri: İletişim uyduları üzerinden, kesintisiz eş zamanlı data iletimini içerir.
-Altyapı İşletmeciliği: Kritik veri uygulamalarında, teknik sistemlerin kesintisiz hizmet verebilmesi için gerekli ortamın hazırlanmasına yönelik, tüm hizmetleri içerir.
Kablolu ve Kablosuz İnternet Servis Sağlayıcılığı: Sabit ve hatlar üzerinden, belli kotalar dahilinde abonelere internete erişim ve veri iletimi hizmetlerini içerir.
III-ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ UYGULAMASI
A-İthalatta Özel İletişim Vergisi
Konunun daha kolay anlaşılması açısından olay öncelikle, özel iletişim vergisine tabi olan ve bünyeye giren verginin iadesinin gündeme geldiği telefon görüşmesini konu alan bir örnekle anlatılacak, sonra hizmet ithalatının nasıl vergilendirilmesi gerektiği açıklanacaktır. Bu sistemde çoğu zaman dört (bazı durumlarda üç de olabilir) taraf bulunmaktadır. Bunlar; Türkiye’deki GSM Operatörü (A), Türkiye’deki servis sağlayıcı operatör şirketi (B), yurtdışındaki GSM Operatörü (C), yurtdışındaki servis sağlayıcı operatör şirketi (D) şeklinde dört ayrı birim, telekomünikasyon hizmeti olan telefon görüşmesini sağlamaktadır.
Buna göre; İstanbul’dan bir kişi Türkiye’de yerleşik olarak faaliyetini sürdüren servis sağlayıcı (B) operatör şirketi üzerinden Almanya’daki Frankfurt ta bir kişiyi telefonla aramak için, öncelikle (B) operatörüne ait şifre ile Türkiye’deki GSM operatörü (A)’ya ait hatları kullanarak Almanya’daki GSM operatörü (C)’ye ait hatlardan Almanya’da yerleşik servis sağlayıcı operatör (D) vasıtasıyla görüşmek üzere ilgili kişiyle görüşmüş olacaktır. Bu görüşmede taraf olanların kendi aralarında önceden sözleşme yaptıkları unutulmamalıdır. Bu örnekte, çağrı Türkiye’de başlatılmış ve Almanya’da sonlandırılmıştır. Türkiye’de yerleşik (B) operatör şirketi İstanbul’daki kişiyi Almanya’da Frankfurt’ta bulunan kişiyle görüştürerek hizmet sunmuştur. Söz konusu hizmetin bedelini görüşmeyi yapan İstanbul’daki kişi ödeyecektir. Hizmet Türkiye’de ifa edilmiş ve hizmetten Türkiye'de faydalanıldığından söz konusu hizmet Türk vergi kanunlarına göre vergilendirilecektir. Bu durumda;
-Türkiye’deki GSM operatörü (A), bu görüşmeden dolayı İstanbul’daki kişiye şehir içi görüşme hizmeti karşılığını fatura edecek ve bu karşılık üzerinden ayrıca özel iletişim vergisi ve katma değer vergisi hesaplayacaktır.
-Türkiye’deki yerleşik servis sağlayıcı operatör şirket (B), İstanbul’daki kişiye bu görüşme için daha önceden duyurduğu dakika ücreti üzerinden ayrıca ücret alacaktır. Aldığı bu bedel kendisinin hâsılatı olacaktır. Anılan bedel üzerinden ayrıca özel iletişim vergisi ve katma değer vergisi hesaplanacaktır.
-Türkiye’de yerleşik servis sağlayıcı operatör şirket (B), görüşmeye aracılık ederken, Türkiye’deki GSM operatörü (A)’nın hatlarını ve alt yapısını kullandığından ikisi arasındaki sözleşme gereği belirlenen dakika ücreti üzerinden GSM operatörü (A), servis sağlayıcı operatör (B) adına fatura düzenleyerek özel iletişim vergisi ve katma değer vergisi hesaplayacaktır.
-Bu görüşme Türkiye’de başlatılmış Almanya’da sonlandırılmış dolayısıyla Türkiye'de yerleşik servis sağlayıcı operatör (B), Almanya’daki GSM operatörü (C)’nin hatlarını kullanmış ve oradaki yerel servis sağlayıcı operatör (D)’den hizmet satın almıştır. O halde Almanya’daki servis sağlayıcı operatör (D) kendi ülkesindeki GSM operatörü (C)’ye hatlarını kullanması karşılığı bir bedel ödeyecek öte yandan Türkiye’deki servis sağlayıcı operatör şirket (B)’ye sunduğu hizmet karşılığı fatura düzenlemek suretiyle bir bedel talep edecektir. Bu durum, hizmet ithalatı olarak karşımıza çıkmaktadır.
Yurtdışındaki servis sağlayıcı operatör şirketin sunduğu hizmet karşılığı fatura edilen bedel, Türkiye’ de yerleşik servis sağlayıcı operatör (B) tarafından genel oranda katma değer vergisine tabi tutulup, sorumlu sıfatıyla 2 Nolu KDV beyannamesi ile beyan edilerek ödenecek ve ödenen bu vergi 1 Nolu KDV beyannamesinde ise indirim konusu yapılacaktır. Diğer taraftan, telekomünikasyon hizmetleri katma değer vergisi yanında birde özel iletişim vergisine tabidir. Özel İletişim Vergisi Kanunu’nda hüküm bulunmayan hallerde ise KDVK hükümleri uygulanacaktır. KDVK’nun 1/2.maddesi uyarınca her türlü mal ve hizmet ithalatı katma değer vergisine tabidir. Öte yandan, 13.09.2004 tarihli Özel İletişim Vergisine ilişkin 4 Nolu Gider Vergileri Sirkülerinde, yurt dışından alınan veya yurt dışındaki müşterilere ifa edilen telekomünikasyon hizmetlerinde Katma Değer Vergisi Kanunu hükümleri çerçevesinde işlem yapılacağı belirtilmiştir. Dolayısıyla, ithal edilen telekomünikasyon hizmetlerinde de özel iletişim vergisi hesaplanması gerekmektedir. Fakat, özel iletişim vergisi beyannamesinde, 2 Nolu katma değer vergisi beyannamesinde olduğu gibi sorumlu sıfatıyla özel iletişim vergisi beyannamesi öngörülmemiştir. Tabi bu tür bir beyannamenin olmaması hizmet ithalatında özel iletişim vergisinin olmadığı anlamı çıkarılamaz. Dolayısıyla, hizmet ithalatında katma değer vergisi olduğu gibi, özel iletişim vergisi de vardır.
B-İhracatta Özel İletişim Vergisi ve İadesi
1-Hizmet İhracatında Özel İletişim Vergisi Uygulaması
Hizmet ithalatında olduğu gibi, konunun daha iyi anlaşılması açısından öncelikle olay bir örnekle açıklanacak daha doğrusu önceki bölümde verilen örnek, hizmet ihracatı açısından bu kez tersten ele alınacak, sonra ihracatta özel iletişim vergisi uygulamasına yer verilecektir. Burada hizmet ihracatı, Almanya’nın Frankfurt şehrinden bir kişinin Türkiye'de İstanbul’da bulunan bir kişiyi araması halinde ortaya çıkacaktır. Bu durumda, çağrı Almanya’dan başlatılacak ve Türkiye'de sonlandırılacaktır. Söz konusu hizmetten Almanya’da faydalanıldığından bu hizmet, Alman yasalarına göre vergiye tabi olacaktır. Buna göre;
-Anılan telefon görüşmesi Almanya’da başlatılmış Türkiye’de sonlandırılmış dolayısıyla Almanya’da yerleşik servis sağlayıcı operatör (D), Türkiye'de sonlanan görüşmeyi sağlarken, Türkiye'de yerleşik servis sağlayıcı operatör şirketi (B)’ye tahsis edilmiş hatları kullanmıştır. Türkiye’deki servis sağlayıcı operatör şirketi (B) hatlarını kullandırarak Almanya’daki operatör (D)’ye bir hizmet sunmuştur. Söz konusu hizmetten Almanya’daki kişi faydalandığından, yurt dışına bir hizmet ihracı gerçekleşmiştir. Dolayısıyla, Türkiye’deki servis sağlayıcı operatör şirketi (B), sunduğu bu hizmet karşılığında Almanya’daki operatör (D) adına fatura düzenleyerek tahsil ettiği bedeli de 26 Seri Nolu KDV Genel Tebliğine göre DAB’a bağlarsa düzenlenen faturada hizmet ihracı nedeniyle özel iletişim vergisi ile katma değer vergisi hesaplamayacaktır. Yani, hizmet ihracatı söz konusu olduğundan, katma değer verisi ve özel iletişim vergisi istisnası uygulanacaktır. Ayrıca, operatör (B)’ye talep etmesi halinde, bu hizmet ihracı kapsamında yüklendiği KDV ile 1 Nolu ÖİV Genel Tebliğinde yapılan açıklamalar doğrultusunda, doğrudan yüklenilen ÖİV’in iadesi mümkün olacaktır.
-Öte yandan Almanya’da başlatılıp Türkiye'de sonlanan telefon görüşmesi ile ilgili olarak; Almanya’daki servis sağlayıcı operatör (D), ülkesindeki GSM operatörü (C)’nin hatlarını kullanması karşılığı bir bedel ödeyecek ve Alman yasalarına göre vergilenecektir. Operatör (D)’nin Türkiye’deki hatları kullanması karşılığında nasıl bir işleme tabi olması gerektiği ise bir önceki paragrafta açıklanmıştır. Türkiye’deki servis sağlayıcı operatör (B) ise, Türkiye'de sonlanan bu görüşmede Türkiye’deki GSM operatörü (A)’ya ait hatları kullanarak hizmet satın almıştır. İkisi arasındaki işlemler Türkiye'de gerçekleştiğinden dolayısıyla hizmetten Türkiye'de faydalanıldığından GSM operatörü (A)’nın servisi sağlayıcı operatör (B) adına düzenleyeceği faturadaki hizmet bedeli üzerinden hem özel iletişim vergisi hem de katma değer vergisi hesaplaması gerekmektedir.
18.11.2005 tarih ve 25997 sayılı Resmi Gazete yayınlanan 1 Nolu Özel İletişim Vergisi Genel Tebliği’nin “İstisna Uygulaması” başlıklı ikinci bölümüne göre, KDV Kanununda yer alan istisnalar prensip olarak özel iletişim vergisi bakımından da geçerli olmakla birlikte, KDV çok safhalı, ÖİV tek safhalı olmasının özel iletişim vergisinin teslim işlemlerinde uygulanmaması ve iki vergi arasındaki mahiyet ve yapı farklarının KDVK’ndaki bazı istisnaların özel iletişim vergisinde uygulanmasına imkân vermemektedir. Bu nedenle, istisna kapsamında işlem yapmak isteyen ÖİV mükelleflerinin sirküler ve genel tebliğlerde istisna kapsamına girdiği açıkça belirtilmeyen işlemler hakkında Gelir İdaresi Başkanlığından görüş alacaklardır. Öte yandan, istisna uygulamasında KDVK’nun 30/a ve 32.maddelerinde yer alan hükümler göz önünde bulundurulacak, 32.maddede sayılmayan istisnalar “kısmi istisna” olduğundan bu işlemlerin bünyesine giren ÖİV indirim konusu yapılamayacaktır. Dolayısıyla, sadece 32.madde de sayılan ve “tam istisna” kapsamına giren işlemlerle ilgili olarak yüklenilen özel iletişim vergisi indirim konusu yapılabilecek, indirim yoluyla telafi edilemeyen kısım ise talep edilmesi halinde nakden veya mahsuben iade edilecektir.
2-Hizmet İhracıyla İlgili Yüklenilen ÖİV’in İndirimi ve İadesi
18.11.2005 tarih ve 25997 sayılı Resmi Gazete yayınlanan 1 Nolu ÖİV Genel Tebliği’nin “İade Uygulaması” başlıklı 3.bölümüne göre, iade tutarı, öncelikle istisna kapsamına giren işlemin meydana gelmesi ile doğrudan ilgili hizmet alışları üzerinden hesaplanan özel iletişim vergisi ile sınırlıdır. Söz konusu vergiye, indirim hakkı tanınsa bile istisna kapsamındaki işlemle doğrudan ilgili olmayan özel iletişim vergisi, iade hesabına dahil edilmeyerek indirim hesaplarında muhafaza edilecektir.
Bu durumda, yukarıda yer verilen örnekte de açıklandığı üzere, Almanya’da başlayıp Türkiye'de sona eren telefon görüşmesi için iade edilecek özel iletişim vergisi, Türkiye’deki GSM operatörü (A)’nın, Türkiye’deki servis sağlayıcı operatör şirketi (B)’ye sadece bu görüşme için düzenleyeceği faturada yer alan özel iletişim vergisi ile sınırlı olacaktır. Çünkü, hizmet ihracatı nedeniyle bünyeye giren özel iletişim vergisi doğrudan ve sadece bu görüşme ile ilgilidir. Dolayısıyla, yukarıda yer alan örnekte belirtildiği üzere, Türkiye içinde şehirlerarası telefon görüşmelerinde yüklenilen ve yine yukarıda açıklanan ithalat işlemlerinde yüklenilen özel iletişim vergisinin iade hesaplamalarına konu edilmesi mümkün olamayacaktır.
Söz konusu 1 Nolu ÖİV Genel Tebliğine göre, iade talebi bir dilekçeyle yapılacak ve bu dilekçeye,
-İstisna kapsamındaki işlemle ilgili satış faturalarının dökümünü gösteren liste,
-İstisna kapsamındaki işlemin meydana gelmesi ile doğrudan ilgili özel iletişim vergisine tabi hizmet alışlarına ait faturaların dökümünü gösteren liste,
-İade tutarını gösteren tablo,
-İstisna kapsamındaki işlemle ilgili katma değer vergisi iadesi için ibrazı istenen diğer belgeler,
eklenecektir.
Anılan tebliğde, mükelleflerin kendi vergi borçları için yapacakları mahsup taleplerinin 1.000 YTL’yi aşmayan kısmı, yukarıda belirtilen belgeleri tamamlamaları halinde teminat ve inceleme raporu aranılmaksızın yerine getirilecektir. Mükelleflerin kendi vergi borçlarına mahsup taleplerinin 1.000 YTL’yi aşması halinde, aşan kısım kadar banka teminat mektubu karşılığında ve yukarıda belirtilen belgeleri tamamladıkları tarih itibariyle yerine getirilecek ve bu teminat, yeminli mali müşavir tasdik raporu ya da vergi inceleme raporu sonucuna göre çözülecektir. Mükelleflerin nakden iade talepleri, yukarıda belirtilen belgelerin tamamlanmış olması şartıyla, talep tutarı kadar banka teminat mektubu karşılığında yerine getirilecek teminat ise YMM tasdik raporu veya vergi inceleme raporuna göre çözülecektir. Özel iletişim vergisi iadeleri için YMM raporu ibraz edilmesi halinde, bu raporlarda katma değer vergisi ihracat istisnasından doğan iade taleplerindeki limitler geçerli olacaktır.
94/4 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu İç Genelgesinde, ilgili vergi dairesine teslim edilecek YMM tasdik raporlarının tebliğlerle belirlenen rapor dizpozisyonuna uygun olarak düzenlenmeyen veya eksik bilgi ihtiva edenlerin işleme konulmadan önce yeniden düzenlenmesi için ilgili yeminli mali müşavire iade edilmesi, bunun sağlanamaması durumunda ise iade yapılmadan bu raporların Bakanlığa gönderilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Öte yandan, Türkiye’deki GSM operatörleri olan Türk Telekom, Türkcell, Telsim, Avea gibi telekomünikasyon şirketleri ve telekomünikasyon hizmeti sunan işletmeler ile servis sağlayıcı operatörler olan iletişim şirketleri arasında düzenlenen Uzak Mesafe Telefon Hizmeti, Çağrı Sonlandırma Hizmeti ve Uluslar arası Trafik Taşıma Hizmeti Sözleşmelerinde hizmet bedeli birim fiyatlarının (yurtdışı ve yurtiçi dakika bedeli ayrı ayrı olmak üzere) dakika üzerinden hesaplanmaktadır.
Özel iletişim vergisi iadesi için Yeminli Mali Müşavirler tarafından düzenlenecek tasdik raporlarında;
-Mükelleflerin defter kayıtlarının tam ve kısmi istisna kapsamındaki işlemlerin izlenmesine imkan verecek şekilde düzenlenip düzenlenmediği,
-Türkiye’deki GSM operatörleri olan Türk Telekom, Türkcell, Telsim, Avea vb telekomünikasyon kurumu veya telekomünikasyon hizmeti sunan işletmeciler tarafından iade hakkı sahibi mükellefler adına düzenlenen faturalarda yurtiçi çağrı sonlandırma hizmet bedeli ve bu bedelin isabet ettiği dakika sürelerine,
-Adlarına fatura düzenlenen servis sağlayıcı operatörlerin (iade talep eden mükellefler), faturada belirtilen dakika süreleri esas alınarak (sözleşmelerde yurtdışı ve yurtiçi dakika ücret bedeli ayrı ayrı tespit edilmekte) bu dakikaların ne kadarının yurtdışı operatörlere ne kadarının yurtiçi operatörler adına fatura edildiğine,
-İadeye konu özel iletişim vergisinin hesabında çağrı sonlandırma (yurtdışından başlatılıp Türkiye'de sonlanan telefon görüşmeleri) hizmetinin yurtdışı operatörlere fatura edilen dakikaların esas alınarak hesapların yapılıp yapılmadığına,
yer vermeleri gerekmektedir.
IV-SONUÇ
Telekomünikasyon hizmetleri; sosyal hayatın canlandırılması, endüstriyel yatırımlarım başarıya ulaştırılması, ticari alanda firmaların yurt dışında diğer firmalarla rekabet edebilme imkânlarının artırılması, iç ve dış turizmin geliştirilmesinde önemli bir etken olmuştur. Dolayısıyla, dünya bilgi toplumunun çağdaş bir üyesi haline gelmek için bu teknolojiyi kullanmak zorunlu bir ihtiyaç haline gelmiştir.
Telekomünikasyon kurumundan alınan yetkilendirme belgesi kapsamındaki yetkilendirme türleri farklı olsa bile verilen telekomünikasyon hizmetleri esas itibariyle ses, görüntü ve data hizmetlerinden oluşmaktadır.
Yazımızın konusu olan ve bir telekomünikasyon hizmeti olarak ortaya çıkan telefon görüşmelerinde en önemli husus, çağrının nereden başlatıldığı ve bu çağrının nerede sonlandırıldığıdır. Eğer;
-Çağrı Türkiye'de başlatılmış ve yurtdışında sonlandırılmışsa, burada bir hizmet ithali söz konusu olacaktır. Bilindiği üzere, hizmet ithalatı hem katma değer vergisine hem de özel iletişim vergisine tabidir. Dolayısıyla, hizmet ithalinde katma değer vergisi uygulamasına benzer bir uygulama özel iletişim vergisi için de söz konusu olacak yani sorumlu sıfatıyla katma değer vergisi ve özel iletişim vergileri hesaplanıp bağlı bulunulan vergi dairesine ödenecektir. Mükellefler sorumlu sıfatıyla hesaplayacakları katma değer vergisini 2 No’lu KDV Beyannamesi ile beyan edip ödeyeceklerdir. Ancak, özel iletişim vergisi için KDV’deki beyannameye benzer bir beyanname çeşidinin olmaması sorumlu sıfatıyla özel iletişim vergisinin hesaplanıp ödenmeyeceği anlamı çıkarılmamalıdır.
-Çağrı yurtdışında başlatılıp Türkiye'de sonlandırılmışsa, burada bir hizmet ihracatı söz konusu olacaktır. Hizmet ihracatının 26 Seri Nolu KDV Genel Tebliğinde belirtilen şartları sağlayacak şekilde yapılması halinde katma değer vergisi kanunu mucibince, ihraç edilen hizmet hem katma değer vergisinden hem de özel iletişim vergisinden istisna olacaktır. Dolayısıyla, söz konusu hizmet ihracatı nedeniyle yüklenilen katma değer vergisi ile 18.11.2005 tarih ve 25997 No’lu Resmi Gazete yayınlanan 1 Sıra No’lu Özel İletişim Vergisi Genel Tebliğinde yapılan açıklamalar esas alınarak sadece doğrudan yüklenilen özel iletişim vergisinin iadesi talep edilebilecektir.
Mükellefler iade alacakları özel iletişim vergisini dilerlerse kendi vergi borçlarına mahsup talep edebileceklerdir. Mahsup tutarı bin YTL’yi aşması halinde aşan kısım kadar teminat mektubu ve tebliğde belirtilen belgeleri tamamlamaları halinde mahsup talebi yerine getirilecektir. Mükellefler isterlerse iadelerini teminat mektubu ya da YMM tasdik raporu karşılığında nakit olarak da alabilirler. Tabi tebliğde belirtilen belgeleri de tamamlamaları şartıyla. İadenin teminat mektubu karşılığı yapılması halinde, teminat mektubu vergi inceleme raporu ya da YMM tasdik raporu sonucuna göre çözülmektedir.
Özel iletişim vergisi iadesinin YMM tasdik raporuna göre yapılabilmesi için, bu raporların yazımızın III-B/2 bölümünde ayrıntılı olarak belirtilen bilgileri mutlaka ihtiva ediyor olması gerekmektedir. Aksi halde yayınlanmış 94/4 sıra nolu YMM İç Genelgeye göre, bu raporlar, eksik bilgi içeren rapor olarak kabul edilecektir. Dolayısıyla, söz konusu bilgiler tamamlanıncaya kadar bu raporlar işleme sokulmayacaktır.
YARARLANILAN KAYNAKLAR
1-Katma Değer Vergisi Kanunu
2-Gider Vergileri Kanunu
3-Özel İletişim Vergisi Genel Tebliği (1 Seri No’lu)
4-Özel İletişim Vergisi Sirkülerleri
5-Burhan GEZGİN “İthalatta ve İhracatta Özel İletişim Vergisi ve İade Müessesesi” Vergi Dünyası Aralık–2005, Sayı:29
